พระธัมมสังคินีมาติกา

พระธัมมสังคินีมาติกา

หันทะ มะยัง ธัมมะสังคิณีมาติกาคาถาโย ภะณามะ เส ฯ

กุสะลา ธัมมา                                                   ธรรมที่เป็นกุศล ก็มี

อะกุสะลา ธัมมา                                               ธรรมที่เป็นอะกุศล ก็มี

อัพยากะตา ธัมมา                                            ธรรมที่ไม่เป็นทั้งกุศลและอกุศล ก็มี

สุขายะ เวทะนายะ สัมปะยุตตา ธัมมา              ธรรมที่ประกอบไปกับความสุข

ทุกขายะ เวทะนายะ สัมปะยุตตา ธัมมา           ธรรมที่ประกอบไปกับความทุกข์

อะทุกขะมะสุขายะ                                           ธรรมที่ไม่ประกอบเป็นทุกข์-

เวทะนายะ สัมปะยุตตา                                    ไม่ประกอบไปกับความสุข

วิปากาธัมมา                                                    ธรรมที่เป็นผล

วิปากะธัมมะธัมมา                                           ธรรมที่เป็นเหตุแห่งผล

เนวะวิปากะนะวิปากะธัมมะธัมมา                   ธรรมที่ไม่ใช่ผล ไม่ใช่เหตุแห่งผล ก็มี

อุปาทินนุปาทานิยา ธัมมา                               ธรรมที่ถูกยึดมั่น เป็นที่ตั้งแห่งยึดมั่น

อะนุปาทินนุปาทานิยา ธัมมา                           ธรรมที่ไม่ถูกยึดมั่นแต่เป็นที่ตั้งแห่งความยึดมั่น ก็มี

อะนุปาทินนานุปาทานิยา ธัมมา                      ธรรมที่ไม่ถูกยึดมั่น และไม่เป็นที่ตั้งแห่งความยึดมั่น

สังกิลิฏฐะสังกิเลสิกา ธัมมา                              ธรรมที่เศร้าหมอง และเป็นที่ตั้งแห่งความเศร้าหมอง

อะสังกลิฏฐะสังกิเลสิกา ธัมมา                         ธรรมที่ไม่เศร้าหมอง แต่เป็นที่ตั้งแห่งความเศร้าหมอง

อะสังกิลิฏฐาสังกิเลสิกา ธัมมา                          ธรรมที่ไม่ให้จิตเศร้าหมอง และไม่เป็น

                                                                        ที่ตั้งแห่งความเศร้าหมอง ก็มี

สะวิตักกะสะวิจารา ธัมมา                                ธรรมที่มีวิตก และมีวิจาร ก็มี

                                                                        หรือมีความตรึก และมีความตรอง

อะวิตักกะวิจาระมัตตา ธัมมา                           ธรรมที่ไม่วิตก แต่มีวิจาร

อะวิตักกาวิจารา ธัมมา                                     ธรรมที่ไม่เป็นวิตก ไม่เป็นวิจาร ก็มี

ปิติสะหะคะตา ธัมมา                                       ธรรมที่ให้ความรู้สึกอิ่มเอิบใจ

สุขะสะหะคะตา ธัมมา                                     ธรรมที่ให้ความรู้สึกเป็นสุข

อุเปกขาสะหะคะตา ธัมมา                                ธรรมที่เป็นไปด้วยความวางเฉย

ทัสสะเนนะปะหะตัพพา ธัมมา                        ธรรมที่พึงละด้วยทัสสะนะ

ภาวะนายะ ปะหาตัพพา ธัมมา                                    ธรรมที่พึงละด้วยการภาวนา

เนวะ ทัสสะเนนะ นะ ภาวะนายะ                     ธรรมที่ละไม่ได้ด้วยทัสสะนะ

ปะหาตัพพา ธัมมา                                           และด้วยการภาวะนะ ก็มี

ทัสสะเนนะ ปะหาตัพพะเหตุกา ธัมมา             ธรรมมีสาเหตุที่พึงละด้วยทัสสะนะ

ภาวะนายะ ปะหาตัพพะเหตุกา                        ธรรมที่มีสาเหตุที่ละด้วยการภาวะนา

เนวะ ทัสสะเนนะ นะ ภาวะนายะ                     ธรรมมีสาเหตุที่ละมิได้ด้วยทัสสะนะ

ปะหาตัพพะเหตุกา ธัมมา                                และมีสาเหตุละมิไดเด้วยภาวะนา

อาจะยะคามิโน ธัมมา                                       ธรรมที่นำไปสู่การสั่งสม สะสม

อะปะจะยะคามิโน ธัมมา                                  ธรรมที่นำไปสู่ความไม่สะสม

เนวาจะยะคามิโน                                             ธรรมที่นำไปสู่การสั่งสม และสู่ความ  

นาปะจะยะคามิโน                                           ปราศจากการสั่งสม ก็มี (คือไม่แน่)

เสกขา ธัมมา                                                    ธรรมของอริยะบุคคลที่ยังไม่เป็นอรหันต์

                                                                        คือต้องศึกษาอยู่ต่อไปอีก

อะเสกขา ธัมมา                                                ธรรมของพระอรหันต์ ไม่ต้องศึกษาอีก

เนวะเสกขา นาเสกขา ธัมมา                             ธรรมที่ไม่เป็นทั้งของผู้ที่ยังต้องศึกษา และ

                                                                        เป็นของผู้ที่ไม่ต้องศึกษาแล้ว ก็มี

ปะริตตา ธัมมา                                                 ธรรมที่มีสภาวะยังเล็กน้อย

มะหัคคะตา ธัมมา                                            ธรรมที่ถึงสภาวะใหญ่แล้ว

อัปปะมาณา ธัมมา                                           ธรรมที่มีสภาวะอันประมาณมิได้

ปะริตตารัมมะณา ธัมมา                                   ธรรมที่มีสภาวะเล็กน้อยเป็นอารมณ์

มะหัคคะตารัมมะณา ธัมมา                              ธรรมที่มีสภาวะใหญ่แล้วเป็นอารมณ์

อัปปะมาณารัมมะณา ธัมมา                             ธรรมที่มีสภาวะอันประมาณมิได้เป็นอารมณ์

หีนา ธัมมา                                                       ธรรมจัดเป็นอย่างทราม

มัชฌิมา ธัมมา                                                  ธรรมเป็นอย่างกลางๆ ก็มี

ปะณีตา ธัมมา                                                  ธรรมอย่างประณีต ก็มี

มิจฉัตตะนิยะตา ธัมมา                         ธรรมที่แน่นอนฝ่ายผิด

สัมมัตตะนิยะตา ธัมมา                                    ธรรมที่แน่นอนฝ่ายชอบ

อะนิยะตา ธัมมา                                               ธรรมที่แน่นอนฝ่ายไม่แน่นอน

มัคคารัมมะณา ธัมมา                                       ธรรมที่มีมรรค ๘ เป็นอารมณ์

มัคคะเหตุกา ธัมมา                                          ธรรมที่มีมรรค เป็นเหตุ

มัคคาธิปะติโน ธัมมา                                       ธรรมที่มีมรรค ๘ เป็นประธานนำ

อุปปันนา ธัมมา                                               ธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว

อะนุปันนา ธัมมา                                             ธรรมที่ยังไม่เกิดขึ้น

อุปปาทิโน ธัมมา                                              ธรรมที่จักเกิดขึ้น

อะตีตารัมมะณา ธัมมา                                     ธรรมที่มีอดีต เป็นอารมณ์

อะนาคะตารัมมะณา ธัมมา                               ธรรมที่มีอนาคตเป็นอารมณ์

ปัจจุปันนารัมมะณา ธัมมา                               ธรรมที่มีปัจจุบันเป็นอารมณ์

อัชฌัตตา ธัมมา                                               ธรรมภายใน

พะหิทธา ธัมมา                                                ธรรมภายนอก                         

อัชฌัตตะพะหิทธา ธัมมา                                 ธรรมทั้งภายใน ภายนอก ก็มี

อัชฌัตตารัมมะณา ธัมมา                                 ธรรมที่มีสภาวะภายในเป็นอารมณ์

พะหิทธารัมมะณา ธัมมา                                  ธรรมที่มีสภาวะภายนอกเป็นอารมณ์

อัชฌัตตะพะหิทธารัมมะณา ธัมมา                   ธรรมที่มีทั้งสภาวะภายในและภายนอกเป็นอารมณ์

สะนิทัสสะนะสัปปะฏิฆา ธัมมา                       ธรรมที่เห็นได้ และกระทบได้ ก็มี

อะนิทัสสะนะสัปปะฏิฆา ธัมมา                       ธรรมที่เห็นไม่ได้ แต่กระทบได้ ก็มี

อะนิทัสสะนาสัปปะฏิฆา ธัมมา                       ธรรมทั้งที่เห็นไม่ได้และกระทบไม่ได้ ก็มี