ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน ๑๔

6 ทุกข์

กะตะมัญจะ ภิกขะเว ทุกขัง                             ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ทุกข์

( ความไม่สบายกาย ) เป็นอย่างไรเล่า?

ยัง โข ภิกขะเว กายิกัง ทุกขัง                           ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความทุกข์เกิดในกาย

กายิกัง อะสาตัง กายะสัมผัสสะชัง                   ความไม่ดีเกิดในกาย

ทุกขัง อะสาตัง เวทะยิตัง                                 เวทนาไม่ดีเป็นทุกข์ เกิดแค่สัมผัสทางกาย อันใดเล่า?

อิทัง วุจจะจิ ภิกขะเว ทุกขัง                             ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย โทมนัส (ความเสียใจ) เป็นอย่างไร?

7 โทมนัส

กะตะมัญจะ ภิกขะเว โทมะนัสสัง                    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย โทมนัส ( ความเสียใจ) เป็นอย่างไร?

ยัง โข ภิกขะเว เจตะสิกัง ทุกขัง                       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความทุกข์เกิดในใจ

เจตะสิกัง อะสาตัง เจโตสัมผัสสะชัง                ความไม่ดีเกิดในใจ

ทุกขัง อะสาตัง เวทะยิตัง                                 เวทนาไม่ดีเป็นทุกข์ เกิดแต่สัมผัสทางใจ อันใด?

อิทัง วุจจะติ ถิกขะเว โทมะนัสสัง                    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า โทมนัส( ความเสียใจ)

8 อุปายาโส

กะตะโม จะ ภิกขะเว อุปายาโส                         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อุปายาส( ความคับแค้น)

เป็นอย่างไร?   

โย โข ภิกขะเว อัญญะตะรัญญะตะเรนะ           ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความแค้น

พะยาสะเนนะ สะมันนาคตัสสะ                       ความคับแค้น ความที่สัตว์แค้น

อัญญะตะรัญญตะเรน ทุกขธัมเมนะ                 ความที่สัตว์คับแค้น 

ผุสฐัสสะ อายาโส อุปายาโส                             ของสัตว์ผู้ประกอบด้วยความฉิบหาย

อายาสิตัตตัง อุปายาสิตัตตัง                            อันใด อันหนึ่ง มาถูกต้องแล้ว อันใด?

อะยัง วุจจะติ อุปายาโส                                    ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า

อุปายาส(ความคับแค้น)

9 อัปปิเยหิ สัมปะโยโค ทุกโข                          

กะตะโม จะ ภิกขะเว                                         ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความประสบสัตว์และสังขาร

อัปปิเยหิ สัมปะโยโค ทุกโข                              ซึ่งไม่เป็นที่รักเป็นทุกข์อย่างไรเล่า?

อิธะ ภิกขะเว ยัสสะ เต โหนติ                           ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อารมณ์เหล่าใดในโลกนี้ ซึ่งไม่เป็นที่

อะนิฏฐา อะกันตา อะมะนาปา รูปา                  ปรารถนา ไม่เป็นที่รักใคร่ ไม่เป็นที่ปลิ้มใจ

คือ รูป เสียง กลิ่น

สัททา คันธา ระสา โผฏฐัพพา                         รส และอารมณ์ที่จะพึงถูกต้องด้วยกาย ย่อมมีแก่ผู้นั้น

เย วา ปะนัสสะ เต โหนติ                                 อนึ่ง หรือชนเหล่าใด ที่ใคร่ต่อความฉิบหาย ใคร่สิ่งที่

อะนัตถะกามา อะหิตะกามา                             ไม่เกื้อกูลใคร่ความไม่สำราญ

อะผาสุกามา อะโยคักเขมะกามา                       และใคร่ความไม่เกษม จากเครื่องประกอบแก่ผู้นั้น

ยา เตหิ  สังคะติ สะมาคะโม                             ความไปร่วม ความมาร่วม ความประชุมร่วม ความระคน

สะโมธานัง มิสสีภาโว                                      กับด้วยอารมณ์และสัตว์เหล่านั้น อันใด

อะยัง วุจจะติ ภิกขะเว อัปปิเยหิ                       ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันนี้ที่กล่าวว่า ความประสบกับสัตว์

สัมปะโยโค ทุกโข                                             และสังขารซึ่งไม่เป็นที่รัก เป็นทุกข์