สติปัฏฐานปาฐะ ๓

๘.  กถัญจะ ภิกขุ ธัมเมสุ ธัมมานุปัสสี             ก็ภิกษุย่อมพิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั้งหลาย

วิหะระติ                                                           เนื่องๆ อยู่อย่างไร

อิธะ ภิกขุ อัชฌัตตัง วา ธัมเมสุ                         ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมพิจารณาเห็นธรรมใน

ธัมมานุปัสสี วิหะระติ                                      ธรรมทั้งหลาย เป็นภายในบ้าง

พะหิทธา วา ธัมเมสุ ธัมมานุปัสสี วิหะระติ      ย่อมพิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั้งหลายเป็นภายนอกบ้าง

อัชฌัตตะพะหิทธา วา ธัมเมสุ                          ย่อมพิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั้งหลายทั้ง

ธัมมานุปัสสี วิหะระติ                                      ภายในทั้งภายนอกบ้าง

สะมุทะยะธัมมานุปัสสี วา ธัมเมสุ วิหะระติ     ย่อมพิจารณาเห็นธรรมดาคือ ความเกิดขึ้นใน

ธรรมทั้งหลายบ้าง

วะยะธัมมานุปัสสี วา ธัมเมสุ วิหะระติ             ย่อมพิจารณาเห็นธรรมดาคือความเสื่อมไป

ในธรรมทั้งหลายบ้าง

สะมุทะยะวะยะธัมมานุปัสสี วา ธัมเมสุ           ย่อมพิจารณาเห็นธรรมดาทั้งความเกิดขึ้น ทั้ง

วิหะระติ                                                           ความเสื่อมไปในธรรมทั้งหลายบ้าง

อัตถิ ธัมมาติ วา ปะนัสสะ สะติ                        ก็หรือว่า ความระลึกว่า

ปัจจุปัฏฐิตา โหติ                                             ธรรมทั้งหลายมีอยู่

ยาวะเทวะ ญาณะมัตตายะ                               ย่อมปรากฏอยู่ต่อหน้าเธอ

ปะฏัสสะติมัตตายะ                                          เพียงสักว่ารู้ เพียงสักว่า

อะนิสสิโต จะ วิหะระติ                                    เป็นที่อาศัยระลึกเท่านั้น

นะ จะ กิญจิ โลเก อุปาทิยะติ                            เธอย่อมไม่ติดอยู่ และย่อมไม่ยึดมั่นถือมั่นสิงไรๆ ในโลก

เอวัง โข ภิกขุ  ธัมเมสุ ธัมมานุปัสสี วิหะระติ    ภิกษุย่อมพิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั้งหลาย

เนืองๆ อยู่อย่างนี้แล

อะยัง โข เตนะ ภะคะวะตา ชานะตา                 หนทางสายนี้แหละ เป็นหนทางสายเอก ซึ่งพระ

ปัสสะตา อะระหะตา สัมมาสัมพุทเธนะ           ผู้มีพระภาคผู้ทรงรู้แจ้งเห็นจริง อรหันต

เอกายะโน มัคโค สัมมะทักขาโต                       สัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ตรัสไว้โดยชอบ

สัตตานัง วิสุทธิยา                                           เพื่อความหมดจดวิเศษของสัตว์ทั้งหลาย

โสกะปะริเทวานัง สะมะติกกะมายะ                 เพื่อความก้าวล่วงความเศร้าโศกและความคร่ำ

ทุกขะโทมะนัสสานัง อัตถังคะมายะ                ครวญพิไรรำพัน เพื่อความอัศดงค์ดับไปแห่ง

ญายัสสะ อะธิคะมายะ                                     ทุกข์และโทมนัส เพื่อบรรลุญายธรรม เพื่อ

นิพพานัสสะ สัจฉิกิริยายะ                               กระทำพระนิพพานให้แจ้ง

ยะทิทัง จัตตาโร สติปัฏฐานาติ                                    หนทางที่กล่าวถึงซึ่งเป็นหนทางสายเอกนี้

ก็คือ สติปัฏฐาน ๔

เอกายะนัง ชาติขะยันตะทัสสี                          พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้เล็งเห็นพระนิพพาน ผู้ทรง

มัคคัง ปะชานาติ หิตานุกัมปี                           อนุเคราะห์หมู่สัตว์ด้วยประโยชน์เกื้อกูล ย่อม

เอเตนะ มัคเคนะ ตะริงสุ ปุพเพ                        ทรงรู้แจ้งซึ่งหนทางสายเอก ในอดีต อนาคต

ตะริสสะเร เจวะ ตะรันติ โจฆันติ                     หรือแม้กระทั่งในปัจจุบัน สัตว์ทั้งหลายล้วน

ใช้หนทางสายเอกนั้นข้ามห้วงน้ำคือกิเลส